EN
< Adnoddau Llywodraethiant

Beth yw Partneriaeth? Archwilio partneriaeth ym maes datblygu

Edrychwch yn gryno ar wefannau unrhyw sefydliad datblygu mawr, a byddwch yn dod ar draws y gair ‘partneriaeth‘. Mae’r gair yn cael ei ddefnyddio’n aml i siarad am y berthynas rhwng cyrff anllywodraethol gogleddol a deheuol. 

Pam bod cymaint o sefydliadau’n teimlo ei bod yn bwysig gweithio gyda phartneriaid? Ydy partneriaethau’n helpu i rymuso sefydliadau eraill, neu ydyn nhw’n adnodd i hyrwyddo agendâu? Mae’r erthygl hon yn trafod rhywfaint o gwestiynau allweddol am weithio gyda’n gilydd.

Hanes cryno o bartneriaeth

Mae rhai sefydliadau datblygu wedi bod yn gweithio trwy bartneriaid lleol ers tro. Mae Oxfam, er enghraifft, wedi ceisio gweithio gyda phartneriaid lleol lle bynnag y bo modd ers y 1960au. Ar ôl y ‘degawd coll’ o ddatblygiad yn yr 1980au, dechreuodd llawer o sefydliadau mwy fel Banc y Byd sylweddoli y gallai eu gwaith datblygu fod yn fwy llwyddiannus petasent yn cael rhywfaint o gymorth gan lywodraethau a sefydliadau lleol. Mae hyn yn cael ei adlewyrchu yn Nod Byd-eang 17, Partneriaethau ar gyfer y Nodau.

Beth yw partneriaeth?

Mae’n cael ei ddefnyddio’n aml i gyfeirio at unrhyw fath o berthynas rhwng dau sefydliad, ond mae diffiniad mwy trylwyr yn awgrymu’r canlynol:

  • Ymrwymiad hirdymor
  • Cyd-ddibyniaeth
  • Perthynas seiliedig ar ymddiriedaeth
  • Nod neu nodau cyffredin.

Yn ddelfrydol, dylid mynegi’r elfennau hyn mewn cytundeb partneriaeth.

Pam dod o hyd i bartneriaid?

Mae yna resymau sy’n seiliedig ar werth a rhesymau pragmatig dros weithio mewn partneriaeth.

Mae rhai nodau ar gyfer gweithio mewn partneriaeth yn cynnwys meithrin cydberthnasau, cynaliadwyedd, cryfhau cymdeithas sifil, dysgu oddi wrth ei gilydd a grymuso trwy gyfranogiad. Yn nhermau pragmatig, mae gan sefydliadau lleol berthynas â chymunedau fel arfer, ac maen nhw’n fwy sensitif i ddiwylliannau ac amodau lleol. Mae partneriaethau yn gallu bod yn fwy pwerus gyda’i gilydd, a gellir rhannu costau. Fodd bynnag, gall partneriaethau fod yn broblemus weithiau, ac efallai y bydd anghytundebau ynghylch pwy sy’n gyfrifol am beth, er enghraifft.

Beth sy’n gwneud partneriaeth lwyddiannus?

Gallai’r rhestr fod yn ddiddiwedd, ond rhai ffactorau sy’n gallu cyfrannu tuag at bartneriaeth yw:

  • Tryloywder: Dylai’r ddau bartner rannu gwybodaeth am strategaeth, cyllid, dulliau o ddatblygu a ffynonellau cyllido. Mae hyn yn golygu peidio â chael agendâu cudd.
    Tebygrwydd o ran cenhadaeth, gwerthoedd ac egwyddorion gweithredu, ac eglurder ar rolau a chyfrifoldebau
  • Moesoldeb: gall partneriaid gyfrannu pethau gwahanol i’r bartneriaeth, ond dylai fod yn seiliedig ar barch ac ymddiriedaeth y naill i’r llall, a dylent ddysgu oddi wrth ei gilydd.
  • Cynaliadwyedd: dylai’r adnoddau (dynol ac ariannol) fod ar gael i roi’r sylw haeddiannol ac angenrheidiol i’r bartneriaeth fel y gall gyflawni ei nodau.

Pŵer, cydraddoldeb a phartneriaeth

Mae pobl yn beirniadu’r defnydd o’r term ‘partneriaethau’ ym maes datblygu, gan fod y gwahaniaethau o ran pŵer rhwng partneriaid yn aml mor fawr nes bod cydymddibyniaeth yn broblemus. Er enghraifft, pan fydd un partner yn dibynnu ar y llall am gyllid, efallai na fydd yn gallu mynegi unrhyw broblemau gyda’r bartneriaeth rhag ofn colli ei gyllid. Pan fo un partner yn fwy pwerus, efallai y bydd rhagdybiaeth eu bod yn ‘gwybod orau’ ac felly, yn dweud wrth eu partner arall beth i’w wneud – mae hyn yn groes i amcanion partneriaeth – fel grymuso.

 Sut allwch chi greu partneriaethau llwyddiannus yn eich sefydliad?

Mae partneriaethau’n cymryd ymdrech a meddwl i’w sefydlu a’u cynnal a’u cadw, a rhaid cymryd gofal yn arbennig os oes gwahaniaeth clir o ran pŵer rhwng partneriaid.
Ydy’r partneriaethau yn eich sefydliad yn seiliedig ar gydymddibyniaeth? 

Oes gan un partner bŵer dros y llall? Sut mae hynny’n cael ei reoli?

Ydy partneriaethau’n dda bob amser? A yw’n well peidio â gweithio mewn partneriaeth weithiau?

Ystyriwch rôl pŵer, cydraddoldeb a phersonoliaeth wrth gyflawni eich prosiect ac yn eich partneriaethau.